‘Vertrouwen is goed, maar controle is beter,’ zei de directeur van mijn bedrijf me ooit toen ik beginnend leidinggevende was. Hij trachtte me zo te adviseren over de wijze waarop ik mijn afdeling moest runnen. ‘Als ze weten dat je ze in alles controleert, maken je medewerkers minder fouten.’ Hoewel ik geleerd heb dat ‘ in control zijn’ zeker belangrijk is om je managementrol goed uit te kunnen voeren, geloof ik dat ‘controleren’ nooit bovenaan moet staan in je lijst van managementtools. De eerste plekken op die lijst worden ingenomen door aandacht geven, kaders stellen, vertrouwen schenken, waardering uitspreken en feedback geven.
Het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) gaf in februari 2021 een paper uit met de titel ‘Balanceren in coronatijd: handvatten voor effectief leiderschap tijdens COVID-19 en daarna’. Daarin wordt op basis van wetenschappelijke kennis handvatten gegeven voor leiderschap. De veranderingen in werken door de coronacrisis zijn natuurlijk enorm geweest: van op kantoor werken naar gehele sluiting of veelal op afstand werken. We hebben allemaal onze eigen expertise opgebouwd in het werken op afstand. Een aantal veranderingen zullen blijvend zijn, al was het maar dat op afstand werken ook na de coronacrisis bij veel organisaties een deel van de werkmix zal blijven uitmaken. De autoritaire, controlerende manager die op de werkplek veelal informeel veel invloed op medewerkers uitoefende, heeft in het op afstand werken moeten leren dat zijn stijl niet meer werkte. En ook na de coronacrisis kan hij niet meer terugvallen op zijn oude reflexen. Corona heeft de stijl van leidinggeven voorgoed verandert.
Het NIP benoemt vijf belangrijke thema’s met concrete handvatten voor leidinggevenden:
1 Contact houden
Als leidinggevende moet je een balans vinden tussen interesse tonen in de medewerker en het respecteren van de privacy van de medewerker. Je hoeft dus niet van minuut tot minuut te weten hoe de medewerker het werk aanpakt. Aandacht voor de situatie van de medewerker is natuurlijjk wel belangrijk. Communiceer liever te veel dan te weinig. Denk wel goed na over de setting van wat je met wie bespreekt. Gevoelige onderwerpen lenen zich meestal niet voor een teambespreking, kies dan voor persoonlijk contact.
2 Waarderen
Naast de primaire en secundaire beloning hebben medewerkers behoefte aan bevestiging en de behoefte om gezien te worden. Geef complimenten en geef ruimte en autonomie.
3 Mensgericht leidinggeven
Geef medewerkers vertrouwen in hoe ze hun werk aanpakken en toon, naast het nodige realisme, ook optimisme in de mogelijkheden om met elkaar het werk gedaan te krijgen.
4 Gezond werken
Help je medewerkers om realistische doelen te stellen, deadlines te halen en op tijd hulp in te roepen. Bevlogenheid is nodig bij werkzaamheden, maar ontspanning ook. Help je medewerkers om oog te houden voor die balans.
5 Investeren in ontwikkeling
Vergeet de ontwikkeling van medewerkers op lange termijn niet. Corona zorgde voor veel korte termijnacties, maar ontwikkelen doe je een levenlang.
Welke managementtools zet jij in?
De vijf thema’s die het NIP bespreekt laten zien dat mensgerichte leidinggeven de toekomst heeft: aandacht, communicatie, vertrouwen, autonomie waar mogelijk. In de inleiding schetste ik wat ik als mijn belangrijkste managementtools zie. Welke managementtools zet jij zelf het meeste in?